İndirgenme yükseltgenme tepkimeleri

 Kimya AYT konu anlatımı, Kimya TYT konu anlatımı , Kimya YKS konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda İndirgenme yükseltgenme tepkimeleri,yükseltgenme indirgenme tepkimeleri konu anlatımı,indirgenme yükseltgenme tepkimeleri örnekleri,hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz.

İNDİRGENME YÜKSELTGENME TEPKİMELERİ

Elektron alışverişi sonucu atomun yükseltgenme basamağının değiştiği tepkimelere indirgenme-yükseltgenme (redoks) tepkimeleri denir. Bir atom ya da iyonun e^– (elektron) almasıyla gerçekleşen olaya indirgenme, e^– vermesiyle gerçekleşen olaya yükseltgenme denir.

Yükseltgenme ve indirgenme tepkimeleri yarı tepkimelerle gösterilir.

2H⁺(suda)   +   2e^–    →    H₂(g)   İndirgenme yarı tepkimesi (H⁺ iyonu e^– alarak indirgenmiştir.)

 

Zn(k)   →  Zn²⁺(suda)  +   2e^–      Yükseltgenme yarı tepkimesi (Zn²⁺ iyonu e^– vererek yükseltgenmiştir.)

Redoks tepkimelerinde elektron alan taneciğin yükseltgenme basamağı küçülür, elektron veren maddenin yükseltgenme basamağı büyür.

Yanma, elektroliz, metallerin asitlerle tepkimeleri gibi birçok tepkime indirgenme-yükseltgenme tepkimesidir.

Yükseltgenme Basamağı

Bir taneciğin sahip olduğu yüke yükseltgenme basamağı denir.

Bazı elementlerin yükseltgenme basamakları:

 

Element ve atom halindeki taneciğin yükseltgenme basamağı sıfırdır:

 

H₂⁰ , N₂⁰ , O₂⁰ , S₈⁰ , Fe⁰ …

1A ve 2A grup metalleri:

1A: Li⁺ , Na⁺ , K⁺ …

2A: Be²⁺ , Mg²⁺ , Ca²⁺ …

 

Oksijen:

Oksit bileşiklerinde: -2 ( MgO, CO₂ …)

 

Peroksit bileşiklerinde: -1 (H₂O , Na₂O , MgO …)

OF₂ bileşiğinde: +2

Yükseltgenme Basamağı Hesaplanması

Bileşiklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı sıfıra, köklerde ise kökün iyon yüküne eşit olur.

 

Aşağıdaki bileşik ve iyonlarda altı çizili elementlerin yükseltgenme basamaklarını hesaplayalım.

Redoks Tepkimelerinin Denkleştirilmesi

1. Yükseltgenme basamağı değişen elementler belirlenir.
2. Alınan verilen elektron sayıları belirlenir.
3. Alınan verilen elektronlar uygun katsayılarla eşitlenir.
4. Kullanılan sayılar elementin ait olduğu maddenin önüne yazılır.
5. Yükseltgenme basamağı değişmeyen elementler uygun katsayılarla denkleştirilir.

Aşağıdaki tabloda bazı iyonların yükseltgenme basamakları verilmiştir.

Örnek – 1

 

C  +  H₂SO₄    →    CO₂  +  SO₂  +  H₂O

 

Redoks tepkimesini denkleştiriniz.

ÇÖZÜM:

Katsayılar tepkimedeki bileşenlerin önüne yazılır.

C  +  2H₂SO₄    →    CO₂  +  2SO₂  +  H₂O

 

Son olarak redoksa katılmayan bileşen (H₂O) denkleştirilir.

 

 

C  +  2H₂SO₄    →    CO₂  +  2SO₂  +  2H₂O

Yarı indirgenme-yükseltgenme tepkimeleri yazılır:

 

İndirgenme yarı tepkimesi:              N⁵⁺  +   8e^–   →     N^3-

 

Yükseltgenme yarı tepkimesi:   4x/ Zn⁰   →   Zn²⁺  +  2e^– 

Net tepkime:                             N⁵⁺ 4Zn⁰  +   8e^–   →    4Zn²⁺ +   N^3-

Katsayılar tepkimedeki bileşenlerin önüne yazılır.

NaOH  +  NaNO₃  +  4Zn     →       NH₃  +  4Na₂ZnO₂  +  H₂O

 

Son olarak redoksa katılmayan bileşenler denkleştirilir.

7NaOH  +  NaNO₃  +  4Zn     →       NH₃  +  4Na₂ZnO₂  +  2H₂O

Elektrik Enerjisi ve İstemlilik

 

Bulunduğu ortamda kendiliğinden gerçekleşen tepkimelere istemli tepkime, kendiliğinden gerçekleşmeyen tepkimelere istemsiz tepkime denir.

İstemli tepkimeler sadece başlarken enerjiye ihtiyaç duyarken istemsiz tepkimelerde tepkimenin tamamlanması için sürekli enerji verilmesi gerekir.

Daniell Pili

Çinko ve bakır metalleri kullanılarak oluşturulan elektrokimyasal pile daniell pili denir. Daniell pilinde istemli tepkime gerçekleşir.

Bugün sizler için İndirgenme yükseltgenme tepkimeleri konusu küçük notlarla paylaştık daha fazlası içim web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.