Duygu ve düşüncelerin karşı taraftaki kişiye konuşma, yazı, işaret, jest ve mimik gibi çeşitli yollarla aktarılması sürecine iletişim denir. Bu bilgi, duygu, anlam ve düşünce alışverişi en az insanlık tarihi kadar bir geçmişe sahiptir. İnsanların bir arada yaşayabilmelerinin temelinde birbirleriyle iletişim kurabilmeleri yatmaktadır.
İnsanlar toplu bir halde yaşadıklarından, her türlü düşünce ve duyguyu başkalarına aktarma ihtiyacını tarih boyunca hissetmiştir. Bu nedenle insan yaşadığı toplumun dilini ve kurallarını öğrenerek topluluğun bireyleriyle etkileşim halinde kalmıştır. Bir toplumun meydana gelmesinde ve ilerlemesinde iletişim son derece önem arz ettiğinden zamanla iletişime verilen değer de artmıştır.
İletişim birçok yoldan yapılabilmekle birlikte en gelişmiş yöntemi ise dildir. İnsanlar arasındaki etkileşimin çok büyük bir kısmı dilin yardımıyla gerçekleşmektedir. Eğer insanoğlu dilin bu etkileyici gücünden yararlanmış olmasaydı günümüz dünyasının çok farklı olacağını söylemek zor olmazdı.
İletişimin Ögeleri
İletişimi sağlayan ögeler “gönderici, alıcı, ileti, kanal, bağlam ve dönüt“tür.
Gönderici (Kaynak): Duygu, düşünce, bilgi ve istekleri aktaran yani sözü söyleyen kişi veya topluluktur. İletiyi aktaran göndericiye kaynak ya da verici denir.
Uzman, velilere “Çocuklarınızın kitap okumasını istiyorsanız onlara örnek olun.” dedi. cümlesinde sözü söyleyen durumundaki kişi “uzman”dır. Dolayısıyla uzman, “gönderici”dir.
Alıcı (Hedef): Duygu, düşünce, bilgi ve isteklerin iletildiği, aktarıldığı kişi ya da topluluktur.
Kadın, simitçiye “Bana iki simit verir misiniz?” diye seslendi. cümlesinde “simitçi” alıcı durumundadır. “Kadın” ise göndericidir.
İleti (Mesaj): Göndericinin alıcıya aktardığı duygu, düşünce, istek ve bilgilerdir. Yani alıcıya aktarılan mesajların tümüne ileti adı verilir.
Kadın, çocuğa yerlere çöp atmaması gerektiğini söyledi. cümlesinde gönderici durumundaki “kadın”, alıcı konumundaki “çocuk”a “yerlere çöp atmamak gerektiği” mesajını iletmiştir.
Kanal (Araç): Göndericinin, iletiyi alıcıya gönderirken kullandığı yol veya araçtır. Kanal, bir tür anlatım yoludur. Bu; söz, yazı, rakam vb. yardımıyla olur.
Bağlam (Ortam): İletişim unsurlarının birlikte meydana getirdikleri ortamdır. Bir dil birimini çevreleyen, ondan önce ve sonra gelen, söz konusu birimi birçok durumda etkileyen birim veya birimler bütünüdür. Bir sözcüğün hangi anlamda kullanıldığını bağlamına göre belirleriz. Örneğin “el” sözcüğünün birden çok anlamı vardır. Bu sözcüğün anlamını belirlemede bağlam devreye girer.
Çalılıklardan iki el silah sesi duyuldu.
El var pençe olmuş, el var yumruk olmuş.
Kâtip benim ben kâtibin, el ne karışır!
cümlelerinde “el” sözcüğünün farklı anlamlar taşıdığını görüyoruz. Yukarıda “el” sözcüğünün bu anlamları kazanmasında onun kullanıldığı cümle, diğer sözcüklerle ilişkisi, kişinin içinde bulunduğu ortam etkili olmuştur. İşte bu, bağlamdır.
Dönüt (geri bildirim): Alıcının göndericiye verdiği her türlü yanıttır.
Görevlinin “Otelde üç gün mü kalacaksınız?” sorusuna turist, “İki gün. ” diye cevap verdi. cümlesinde alıcı durumundaki “turist”in vermiş olduğu “İki gün.” cevabı dönütü oluşturmaktadır.
Filtre: Alıcının mesajı kendi düşüncesine, hayata bakışına, beğenisine vb. göre değerlendirme tarzıdır.
Hiç yorum yok