Gösterge Çeşitleri Konu Anlatımı

Gösterge Nedir?

Kendi dışında başka bir şeyi gösteren, düşündüren, onun yerini alabilen, sözcük, nesne, görünüş veya olgulara gösterge denir.

Gösterge Çeşitleri

 Dil Göstergeleri

Yazıyla veya sözle gerçekleştirilen her türlü etkinlik dil göstergesiyle ilgilidir. “Masa” kelimesi bir dil göstergesidir. “Kalem” kelimesi yazıyla gösterilebilen bir dil göstergesidir ve “k, a, l, e, m” seslerinden meydana gelir. Sözcüğün oluşturduğu sesler gösteren çağrıştırdığı anlam ise gösterilendir.

Not: Bir dilin bazı göstergeleri zamanla ses değişikliklerine uğrayabilir.

Örnek

Alma: Elma

Ana: Anne

Tengri: Tanrı

Dil Dışı Göstergeler

a) Belirti: Amacı olmayan, istem dışı gelişen doğal göstergelere denir. Belirtide gösteren ile gösterilen arasındaki ilişki nedenlidir. Örneğin; dumanın görülmesi ateşin olduğunu gösterir.

b) Belirtke: İletişim kurma, bir ileti aktarma, bir bilgi verme amacı içeren göstergelerdir. Gösteren ve gösterilen arasındaki ilişki nedensiz ve uzlaşımsaldır. Örneğin; Trafik levhaları

c) İkon (görsel gösterge): Dili kullanmadan bilgi ve iletileri aktaran en basit araçlardır. Temelde benzerlik ilişkisi vardır. Örneğin, bir kişinin fotoğrafları, resim, heykel vb.

d) Simge: Bir toplumda bir gösteren ile gösterilen arasında sürekliliğini koruyan uzlaşımsal ve çoğunlukla da nedensiz olan ilişkiye dayanan görsel biçime denir.

Doğal gösterge: Doğal göstergedir. İnsanın katkısının söz konusu olmadığı ve içinde hiçbir yapay unsurun olmadığı göstergedir. Yorumlama ile çözülebilen bu göstergelerde gösteren ile gösterilen arasında mevcut ilişki bir nedene dayanır.

Sosyal Göstergeler: Günlük hayatta bazı işaretler, bizi ahlak, görgü veya davranışlarımızı biçimlendirmeye iter. Trafik işaretleri, kızma işareti, selam verme, sessiz olma işareti, görgü kuralları, onaylama hareketi, bazı beden dili hareketleri sosyal göstergelerdir.

İkon (Görsel Gösterge): Gösteren ile gösterileni arasında benzerlik ilişkisi olan dil dışı gösterge çeşitlerindendir. Haritalar, fotoğraflar, resimler, şehir planları birer ikondur.

Simge (Sembol): Bir toplumda gösteren ile gösterilen arasında sürekliliğini koruyan, uzlaşımsal ve genellikle nedensiz ilişkiye dayanan görsel biçimdir. Uzlaşmaya bağlı olarak soyut ve sayılamayan, tek bir gösterilene göndermede bulunan görsel biçimdir.