Akarsular, Boyuna Kıyılar, Buzullar, Rüzgarlar, Vadiler... Dış Kuvvetler hakkında bilmen gerekenler notlar burada!
Dış Kuvvetler
⇒Dış kuvvetler faaliyetlerini aşındırma taşıma ve biriktirme olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.
⇒Çöllerde ⇒ Rüzgar
Orta kuşakta ⇒ Yağmur
soğuk iklimlerde ⇒ Buzullar
Rüzgarların Aşındırma şekiller
⇒ Bitki örtüsünün fakir olduğu yerler ve görülür. (Dünyada çöl alanlarında rastlanabilir)
1-)Mantarkaya ⇒Kayaların alt kısımlarının Rüzgar tarafından aşındırması ile oluşur.
2-)Şahitkaya ⇒ üst üste tortulanan farklı dirençteki tabakların rüzgarlar tarafından aşındırması ile oluşur.
3-)Tafoni ⇒ kayaçların çözünen kısımlarının Rüzgar tarafından aşındırılmasıyla kayaçiçinde oluşan kovuklardır
4-)Yardang
5-)Hamada ⇒ çöl kaldırma)
Rüzgarların Birikim şekiller
1-)Kumul ⇒ Rüzgarın taşıdığı kumları biriktirmesi ile oluşmuş kum tepelidir.
2-)Barkan ⇒ Hilal şeklindeki kullardır.
3-) Lös ⇒ Rüzgarın taşıyıp biriktirdiği, ince malzemelerden oluşan topraklardır.
Akarsular ve oluşturduğu şekiller
Akarsu hızı : Akarsuyun Birim zamanda aldığı yoldur (m/sn) .Akarsu hızı Muline denilen bir araçla ölçülür .
Akış hızı : Eğ im,Su miktarı,Yatak genişliği,Yük miktarı,Bitki örtüsü,Kayaçların geçirgenliği .
Akarsu rejimi: Akarsuyun yıl içindeki debi değişiklikleridir.Akım düzeni olarak da adlandırılır.
Akarsu aşındırma şekilleri ikiye ayrılır
1-)Kimyasal Kayaçlar
2-)Fiziksel Kayaçlar
Akarsu aşınım şekilleri
1.Vadi
a.Çentik vadi ⇒ V şeklindeki vadilerdir.
b.Boğaz Vadi ⇒ U şeklindeki vadilerdir
c.Asimetrik vadi ⇒ Akarsular vadinin dirençli kesimlerine az, dirençsiz kesimlerinin çok aşındırarak asimetrik valiler oluşturur .
d.Kanyon vadi ⇒ Bulunduğu yerleri Akarsu yataklarının derine doğru aşındırarak oluşur.
e.Geniş tabanlı Vadi ⇒ Akarsuyun eğimin azaldığı yerde yatağını yana doğru aşındırarak oluşur.
2.Çağlayan,çavlan ⇒ Akarsular yataklarındaki Gevşek malzemeleri Çabuk sert ve dirençli kabukların daha geç aşındırırlar.
3.Dev kazanı ⇒ Çağlayanlarda yüksekten düşen suların çarptığı yeri aşındırmasıyla oluşmuş çukurlardır.
4.Peribacası ⇒ Volkanik bölgelerde bulunan tüflerin sel suları tarafından aşındırmasıyla oluşur.
5.Kırgıbayır (Badlands) ⇒ Yarı kurak iklim Bölgelerinde sularının bitki örtüsünden yoksun eğimli yamaçları aşındırmasıyla oluşurlar.
6.Plato ⇒ Akarsunun yardığı yüksek düzlükler.
7.Peneplen (yontukdüz) ⇒ Akarsuların aşındırmasının son safhasında ortaya çıkan,deniz seviyesinde hafif dalgalı düzlüklerdir.
Hiç yorum yok